P4C Nedir?

Çocuklar İçin Felsefe (Philosophy for Children), Amerikalı filozof Matthew Lipman’ın çalışmaları çerçevesinde ortaya çıkmış bir pedagojidir. Lipman’ın Soruşturma Topluluğu Modeli’ni (Community of Inquiry Model) eğitim ortamına uyarlaması ve felsefe eğitimini bu modele dayanarak şekillendirmesi ile ortaya çıkmıştır. Soruşturma Topluluğu Modeli’ne göre sınıf ortamı, katılımcılarının bilgiyi biçimlendirdiği, soruşturduğu, süzgeçten geçirdiği bir topluluk olarak düşünülür. Bu yüzden, Çocuklar İçin Felsefe oturumunu yöneten kolaylaştırıcı, bilgiyi aktaran kişi değil, çocukları düşünmeye, konuşmaya ve soruşturmaya teşvik eden kişidir. Oturum sonunda ortaya çıkan bilgi ve kavrayış eğitmenin değil çocukların aktif katılımının ürünüdür.

Çocuklar İçin Felsefe oturumlarında çocuklar felsefe tarihinden filozofların düşüncelerini öğrenmezler. Çocuklar felsefi bir problemi tetikleyen bir uyaran (hikaye, fotoğraf, düşünce deneyi, video, nesne, vb.) etrafında bir araya toplanır. Topluluğun ortaya çıkardığı sorular etrafında topluluk cevaplar aramaya, soruşturmaya, düşünmeye ve felsefe yapmaya yönlendirilir. Tartışılan konular öğretmenin değil, çocukların meraklarının bir ürünüdür.

Çocuklar İçin Felsefe’nin doğrudan kazanımları üç noktadadır. Öncelikle, çocukların düşünme becerilerinin gelişmesine katkı sunar. Çocukların akıl yürütme, kavram oluşturma, bağıntı kurma, varsayımsal düşünme, soyutlama becerileri gelişir. İkinci olarak, çocukların iletişim becerilerini geliştirir. Başkalarını dinleme ve kendilerini ifade etmelerine yardımcı olur. Aynı zamanda çocukların psikososyal gelişimlerine etki eder. Çocuklar fikirlerini kişiselleştirmemeyi, cesurca fikirlerini ifade etmeyi öğrenir. Durham Üniversitesi’nin yürüttüğü bir araştırmada P4C’yi sürekli uygulayan sınıflarda çocukların sabır, kendine güven ve öz saygılarının geliştiği gözlemlenmiştir.

Çocuklar İçin Felsefe bugün dünyada bir sosyal hareket haline gelmiş durumdadır. Bir çok eğitmen, Soruşturma Topluluğu Modeli’nin eğitimin her alanına taşınması ve felsefe eğitiminin daha erken sınıflarda müfredatta yer alması için çalışmaktadır. Bugün dünyada 50 farklı ülkede P4C pedagojisi uygulanmaktadır. UNESCO, Education Endowment Foundation gibi köklü kurumlar P4C konusunda araştırmalar ve raporlar yayınlamaktadır.

P4C süreç odaklı bir pedagojidir;

P4C tasarımlarında kazanımlar süreç odaklıdır. Öğrenme ortamının süreç içinde sürekli olarak geliştirilmesi hedeflenir. Varılan hedeflere, yargılara ve bilgiye nasıl ulaşıldığı önemsenir.

P4C düşünme becerilerini geliştirmeyi hedefler;

P4C, bilgi odaklı değil beceri odaklı kazanımlar hedefler. 21. yüzyıl becerileri olarak da anılan problem çözme, duygusal esneklik, iletişim, yaratıcı, kavramsal, eleştirel ve bir arada düşünme becerileri P4C pedagojisinin temel kazanımlarındandır.

Çocuklar P4C oturumlarında felsefe tarihini öğrenmezler, felsefe yaparlar;

P4C, Plato, Kant, Hegel gibi filozofların öğretilerinin aktarıldığı bir ders değil, çocukların insanların tarih boyunca boğuştuğu kavramsal sorunlarla topluluk içinde düşündükleri, sorguladıkları, tartıştıkları, paylaştıkları ve felsefe yaptıkları bir etkinliktir.

P4C öğretmenin sınıf içindeki rolünü dönüştürür;

P4C öğretmenleri sınıfın merkezi ve bilginin kaynağı olmaktan çıkarır. Bilgi sınıfta oluşturulan çemberin ürünüdür. Öğretmen bir arada düşünmeyi tesis eden bir kolaylaştırıcı olarak iş görür.

P4C sadece felsefe için değil diğer alanlarda da kullanılır;

Türkçe, Demokrasi ve İnsan Hakları, Matematik, Fen Bilgisi, Din Kültürü gibi dersler P4C pedagojisine uygun olarak kavramsal kazanımlar doğrultusunda tasarlanabilir.